Obezite gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için önemli sağlık sorunlarından biridir. Hiç şüphe yok ki obezite tedavisinin en etkin yolu diyet ve spordur. Ancak obezite hastaları bir hekim ve bir diyetisyene danışmadan günlük yaşam şekilleri ve beslenme alışkanlıklarını değiştirmeden birtakım kimyasal veya bitkisel kaynaklı ürünleri kullanarak zayıflama yolunu seçmektedirler. Toplumda, doğal olan özellikle bitkilerden elde edilen ürünlerin zararsız olduğu düşüncesi yaygındır. Günümüzde geleneksel tedavi yöntemlerinde kullanılan veya hayvan deneylerinde etkili bulunan bitkilerden hareketle zayıflamaya yardımcı çok sayıda ürün üretilip gıda desteği olarak pazarlanmaktadır.

Fitoterapi birçok hastalıkta ilaçlarla tedaviye destek olarak veya tek başına kullanılmakta ve fitoterapötiklere olan ilgi her geçen gün artmaktadır. Piyasada suda çözülerek kullanılan kuru ekstreler, konsantre bitki ekstreleri, bitkisel karışımları taşıyan tablet ve kapsüller ve birçok bitkisel ürün bulunmaktadır. Günümüzde 50‘nin üzerinde tek madde/ekstre içeren ürün, 125’in üzerinde patentli kombinasyonlar satılmaktadır. Ve bütün bunlar kilo vermek isteyen obez hastalara sihirli bir değnek gibi sunulmaktadır. Ancak kullanılan ürünlerin çoğunun etkinlik, güvenilirlik ve kaliteleri hakkındaki bilgiler yetersizdir.

Son yıllarda yapılan çalışmalarda birçok bitki ekstresinin yağ ve karbonhidrat metabolizmasını değiştirerek kilo kontrolünü sağlama potansiyeline sahip olduğu bulunmuştur. Bu ekstrelerden bazıları hem Amerikan Gıda İlaç Dairesi (FDA) hem de ülkemizde Sağlık Bakanlığı’nca yasaklanmıştır. Örnek verecek olursak: Efedra içeren ürünler FDA tarafından ciddi yan etkileri dolayısıyla yasaklanmıştır. Ancak bunun yerine turunç ekstrelerini içeren preparatlar kullanılmaya başlanmıştır. Kafein ve kafein taşıyan bitkiler uygun dozda kullanıldıklarında kilo kontrolüne yardımcı olabilir. Yine yeşil çay içeriğinde kafein bulundurduğundan yağ metabolizmasını arttırır ve kilo kontrolüne yardımcı olur.

Daha birçok doğal üründen bahsedebiliriz ancak bu ürünlerin birçoğu üzerinde yapılan klinik çalışmalarda çelişkili sonuçlar elde edilmiştir. Şu an tüm dünyada yaygın bir pazara sahip bu ürünler incelendiğinde etiket üzerinde bulunmayan birçok kimyasalın ürün içerisinde olduğu tespit edilmiştir. FDA yaptığı açıklamada 61 marka ürünün tehlikeli olduğunu açıklamıştır. Çin başta olmak üzere uzak doğu ülkelerinden ithal edilen zayıflama ve kilo kontrolü amaçlı önerilen ve gıda desteği olarak Tarım Bakanlığı’ndan ruhsatlandırılan birçok üründe tehlikeli kimyasallara rastlanmıştır. Öyle ki içeriklerindeki bu kimyasallar (sibutramin, rimonabant ..) Sağlık Bakanlığı ve FDA tarafından ciddi toksik etkileri nedeniyle yasaklanmış ve bunları bulunduran ürünler eczanelerden çekilmiştir.

Ülkemiz ve dünyadaki bu durum piyasadaki ürünler hakkında öneride bulunmanın ne kadar güç olduğunu apaçık ortaya koymaktadır. Obezite tedavisinde destek olarak başvurulan doğal ürünlerin çoğunun etkinliği hakkında yeterli bilimsel, klinik çalışma ve kanıt bulunmamakta Tarım Bakanlığı’nca ruhsat almış olanların güvenilirlik ve kaliteleri hakkında fikir sunulamamaktadır. Eczanelerde satılan ve Sağlık Bakanlığı’nca ruhsatlandırılmış yeşil çay ve kola çekirdeği ekstresi içeren, siyah üzüm çekirdeği ekstresi ve krom içeren standardize edilmiş ürünler ise daha güvenli ürünlerdir. Hasta Sağlık Bakanlığı’nca ruhsatlandırılmış ve sadece eczanelerde satılmasına izin verilen ürünleri tercih etmelidir.

Kendinize iyi davranın, sağlıkla kalın..