Polikistik over sendromu (PKOS) doğurganlık çağındaki kadınlarda görülen, henüz tam olarak açıklanmayan ve uzun dönem riskleri içeren en yaygın endokrin bozukluklardan biridir. Hastalığın ilk bildirilmesinden günümüze değin, 70 yılda, yapılan birçok çalışmaya rağmen altında yatan sebepler henüz tam olarak bilinememekte ve birçok teori ortaya atılmaktadır. Kronik seyirli ve diyabet, koroner kalp hastalığı, metabolik sendrom gibi ciddi sağlık sorunları ile de ilişkilendirilen karmaşık bir hastalıktır.

Günümüzde üreme çağındaki kadınların %5-10’unun, infertil (kısır) kadınların ise %15-20’sinin PCOS’tan etkilendiği tahmin edilmekte, belirtiler daha çok yetişkinlik ve ergenlik dönemlerinde görülmektedir. Ancak evrensel olarak kabul edilmiş sabit bir tanımı bulunmadığından birçok kadında yıllarca tespit edilememiştir. Bu da gösteriyor ki PKOS bir hastalıktan çok bir durumdur ve bu durumda metabolik bulgular kontrol altına alınıp yaşam kalitesi arttırılırsa belirtiler hissedilmeden hayatınıza devam edebilirsiniz.

Tek suçlu genleriniz değil!

Hastalığın gelişimini etkileyen dış faktörlerde vardır; hızlı kilo kaybı/kilo artışı, fiziksel aktivite azlığı, hormonlu gıda tüketimi veya sağlık riski oluşturan vücutta hormonları etkileyebilen (teratojenik) etkenlere maruz kalmak, uzun süre katkılı/ambalajlı yiyecek tüketimi de PKOS ile ilişkilendirilmektedir. 

Fazla ve düşük doğum kilosu, kilolu bir anneden doğmak, doğum anomalileri, erken pubarş (8 yaş öncesinde), obezite, akantozis nigrikans (vücut kıvrımlarında koyu, kalın, kadifemsi cilt görünümü), akne, anovulasyon ve polikistik yumurtalıklar PKOS gelişimi riskini arttıran diğer faktörler arasında kabul edilmektedir.

Ne yapmalı, nasıl beslenmeli?

PKOS’de obezite görülme sıklığı %40-60 olarak bildirilmektedir. Polikistik over sendromunda obeziteden daha çok bel çevresi ölçümlerine odaklanılmalıdır. Polikistik over sendromu olan kadınlarda bel çevresinin 80 cm altında olması hedeflenir. Polikistik over sendromu belirtileri, insülin direnci ve obezite arasındaki kısır döngü, bu sendromu taşıyan kişilerin ideal kilosuna ulaşmasını zorlaştırır, 3 kg ver, 2 kg al şeklinde ilerleyen süreçte psikolojik olarak yıpratıcı bir hal alabilir. Ancak bu rahatsızlığı kontrol altına almakta az ya da çok kilo vermekten ziyade, uygun diyeti hayat tarzı şeklinde uygulamak gerekir. Polikistik over sendromu olan kişi kilolarına odaklı diyetlere değil, yaşam tarzında yapacağı değişikliklere odaklanmalıdır.

 Polikistik over sendromunuz var ise; kendinize yapacağınız en büyük iyilik; sağlıklı beslenmeyi bir keyif haline getirmektir. Kilo probleminiz olsun ya da olmasın size özel bir beslenme programı ile PKOS belirtilerini en aza indirmeniz mümkün. Diyet ve ömür boyu kelimeleri aynı cümlede olunca genelde stres yaratır. Bu stresten kurtulmak için dengeli ve sağlıklı beslenmeyi bir yaşam tarzı haline getirmek işinizi kolaylaştıracaktır.

Kilo kaybı: İdeal olan kilo kaybı haftada 0,5-1 kg arasındadır ve kişinin metabolizmasına göre değişebilmektedir. PKOS ta insülin direnci geliştiğinden kilo kaybı zorlaşıp kilo alımı kolaylaşabilmektedir.

Hayat boyu uygulayacağınız diyet kuralı; insülin direncine yönelik beslenmedir: az az ve sık sık beslenmeli, glisemik indeksi düşük gıdalar tüketmeli (şeker ve içerisine şeker giren her şey, beyaz ekmek, pirinç, makarna, patates, bezelye, mısır, havuç, üzüm, kavun, incir, muz, çikolata tüketilmemesi gereken besinlerdir.), kaliteli yağlar ve daha çok bitkisel protein kaynakları tüketmeliyiz.

Ödemi engellemek için tuzu hayatımızdan çıkarıp her gün düzenli olarak 2-2,5 litre su tüketmeliyiz. (çay ve kahve su yerine geçmez!)

Diyet dahi olsa hazır, paketli, işlenmiş gıdalardan uzak durun gerçek besinler tüketin.

Meyve yasak DEĞİL! Çünkü vücut meyvenin içindeki şekeri metabolize edebilmektedir.

Soya ve soya içeren gıdalardan uzak durun!

Arada kendinizi şımartın. Yapılan çalışmalar sürekli diyette metabolizmanın yavaşladığını göstermektedir. Haftada bir gün istediğiniz bir öğünde istediğiniz bir gıdayı tüketebilirsiniz. Böylece motivasyonunuz da artacaktır.

PKOS kronik bir durum olabilir ancak kilolu olmak değildir. Aç kalmadan, keyifle, sağlıklı gıdaları porsiyon kontrolü yapıp tüketirseniz ve bunu yaşam tarzı haline getirirseniz kilo gibi bir derdiniz kalmamakla birlikte sağlık depolayacaksınız.

Kendinize iyi davranın sağlıkla kalın..