Çölyak, vücut savunma sisteminin glutene karşı gösterdiği hassasiyet olarak tanımlanabilir. İnce bağırsağın iç yapısı, bir havluya benzetilebilir. Havludakine benzer şekilde girintiler ve çıkıntılardan oluşan ince bağırsak yüzeyi, çölyak hastalarında düzleşmeye başlar. Bu da besinlerin emiliminde azalmaya yol açar. Vücut savunma sistemi ise bu durumu sindirim problemleri, şişkinlik, ciltte bozulmalar, halsizlik, adet düzensizlikleri gibi belirtilerle ifade eder.

Çölyak hastalığında gluteni kesmek, bilinen tek tedavi yöntemidir. Ancak gluten diyetini gıdalarla sınırlamak yeterli değildir. Glutensiz diyette besinler kadar kişisel bakım ve kozmetik ürünlerinizin de içeriklerini titizlikle incelemelisiniz. Dudak nemlendiricisi, vücut losyonu, güneş kremi, makyaj malzemeleri, diş macunu, şampuan, saç kremi, sabun gibi günlük bakım ve kozmetik ürünleri de gluten içerikleri kontrol edilerek kullanılmalıdır.

Çölyak hastalığının klasik belirtilerini ishal, kabızlık, hazımsızlık, karın şişkinliği ve gaz gibi sindirime bağlı problemlerdir. Bununla beraber, çölyak hastalığında gözlemlenen klinik tablo çok değişken olabilir. Örneğin, hastalık, bazen tiroid yetmezliği, karaciğer yağlanması, kemik erimesi gibi bağırsak dışı organlarda gelişen hasarlar ile kendini gösterebileceği gibi, hiçbir yakınmaya sebep olmadan da sessizce ilerleyebilir.

Çocuklarda; büyüme-gelişme geriliği, ishal, karın ağrısı, kusma, halsizlik ve diş çürükleri, yetişkinlerde ise şişkinlik ve ishal, çölyak hastalığının başlıca özellikleridir. Ancak çölyak hastası olan çocuklarda, kemik ve eklem ağrıları, öğrenme güçlüğü, davranış bozukluğu, ergenlik gecikmesi ve depresyon, yetişkinlerde ise; kansızlık, ciltte kaşıntı ve içi su dolu kabarcıklar gibi geniş bir yelpazeye sahip olan yakınmalara rastlanabilir. Çölyak hastalığının tanı ve tedavisindeki güçlük, hem bulgu yelpazesinin bu kadar geniş olması, hem de görülen bütün bu bulguların hiçbirinin sadece çölyak hastalığına özgü olmamasından kaynaklanmaktadır.

Çölyak hastalığı tedavisi için geliştirilmiş bir ilaç ya da aşı ne yazık ki henüz bulunmamaktadır. Buna karşın tedavisi olmayan bir hastalık değildir; gluten içerikli gıdaları ve ürünleri tüketmediğiniz yeni bir hayat tarzı belirlemek çölyak hastalığını tedavi etmek anlamına gelir. Glutensiz yaşam fikri başlangıçta kulağa zor gibi görünse de glutenin yerini doldurabilecek pek çok farklı besin bulunmakta. Daha önce varlığından dahi haberdar olmadığınız glutensiz un çeşitlerini, mısır, pirinç, patates nişastası, soya fasulyesi gibi besinleri, kuru bakliyatları glutensiz diyetinize dahil edebilirsiniz.

Elbette, çölyak hastalığı teşhisi konulduktan sonra doktorunuz tarafından eksilmiş çeşitli besin depolarınızın da kontrol edilerek yerine konulması gerekir. En sık eksikliği görülenler demir, kalsiyum, D vitamini olup diğer eser element ve vitamin düzeylerinin de gözden geçirilmesi gerekir. Bir başka önemli hatırlatma ise çölyak hastalığı ile beraberlik gösterebilen hastalıklardır. Bunlar arasında tiroid, şeker hastalığı ve özel bir bağırsak kanseri gözden kaçırılmamalı ve mutlaka taranmaları gereklidir.

Glutensiz Yiyecekler Listesi

Mısır unu, patates unu, kestane unu, pirinç unu

Fasulye, bezelye, barbunya, soya fasulyesi, nohut, mercimek

Pirinç, kinoa, karabuğday, maş fasulyesi

Amarant, ararot, keten tohumu, soya

Meyve ve sebze çeşitleri

Et, tavuk, balık (Panelenmemiş, una bulanmamış, marine edilmemiş).

Süt, yumurta, peynir, yoğurt, tereyağı, bal (içerikleri okunmalı).

Zeytin, zeytinyağı, ay çiçek, mısır, fındık ve kanola yağları

Fındık, fıstık, badem, ceviz, leblebi

Dondurma (Ürün içerikleri okunmalı).

Unutmayın, Çölyak hayatınıza engel değil!

Kendinize iyi davranın sağlıkla kalın..